ارزش گویش نیشابوری
این تحقیق با فرمت ورد ، قابل ویرایش ، که در 21 صفحه تهیه شده استنیشابور با آن گذشته درخشان تاریخی و فرهنگی، تاریخ هنوز از عهده شمارش بزرگان و دانشوران این سرزمین برنیامده، یكی از ارزشمند ترین گونه های گویش فارسی را تا امروز پاس داشته است |
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 23 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 21 |
ارزش گویش نیشابوری
گویند كه عمرولیث صفار چون نیشابور را به زیر نگین درآورد، گفت:
«شهری را گرفته ام كه گل آن خوردنی، بوته ی آن ریواس و سنگ های آن فیروزه است»
امروز اگر آن دلاور سیستانی بر نیشابور دست می یافت جای آن بود كه نخست از گرفتن شهری بر خویشتن ببالد كه گنجور و گوهرستان واژه های ناب پارسی است.
گویش های محلی فارسی، چه در جای جای ایران كنونی رایج باشد، چه بیرون از مرزهای سیاسی، در حكم ذخایر ارزنده ای است كه انبوهی از واژه ها، اصطلاحات، امثال، افسانه ها، اشعار و تصنیف های فارسی را نگاه داشته و گردآوری، ضبط، تحقیق و نشر اهم آنها ضرورتی انكار ناپذیر است.
نیشابور با آن گذشته درخشان تاریخی و فرهنگی، تاریخ هنوز از عهده شمارش بزرگان و دانشوران این سرزمین برنیامده، یكی از ارزشمند ترین گونه های گویش فارسی را تا امروز پاس داشته است. حفظ تلفظ های درست و كهن، همچون مراعات دقیق واو یا یای معلوم و مجهول، حفظ بسیاری از كنایات، استعارات و امثال برخی از وجوه زندگی گویش نیشابوری است كه در این نوشته بدانها اشارتی هست.
عناصر دستوری
در گویش نیشابوری بسیاری عناصر دستوری ارزنده بر جای مانده كه برخی امروز متروك و ناشناخته است و شناسایی آنها بس سودمند تواند بود، از آن میان به ذكر چند پسوند بسنده می كنم.
خزانه واژگان
شناسای واژه های ناشناخته متون پارسی كهن و بازیافت واژه های فنا شده فارسی از میان گویش های موجود یكی از نیازهای بنیادین زبان و ادب فارسی است كه گردآوری، ضبط و تحیق در گویش نیشابوری، بخش چشمگیری از این نیاز را برآورده می سازد.
منتخبی اندك از واژه های جالب توجه نیشابوری:
آغشگه {aghushga}: پنجره و دریچه كوچك.جزء اول آن «آغش»(=آغوش) است
اخاد {akhad}: همراه با (معیت). جزء دوم این كلمه «خاد» (=خود) و جزء اول آن ممكن است پیشوند نفی باشد
الیفچ {alifch}: نوچ و چسبناك
اندر {andar}: در تركیب و غیر تركیب به معنای ناتنی
بیختنه {bekhena}: نزدیك. مركب از بیخ+تن+ه. بیخ (bekh) و بیخت (bekht) نیز به همین معنی است
بنچه {buncha}: دسته ای از چیزی، مانند دسته ای اسكناس
واژه سازی و واژه یابی
در گویش نیشابوری باب نحت، قلب، ابدال، تغییر شكل، اتباع و قابلیت های ساختاری، هریك ویژگی هایی دارد كه توانایی واژه سازی را در این گویش افزایش داده و از سوی دیگر مردم نیشابور چنان كه گذشت، خزانه ای از واژگان در اختیار دارند كه به منظور معادل یابی برای واژه های بیگانه سخت سودمند تواند بود و خود این موضوع تحقیق جداگانه ای است و در این نوشته به اشاره ای كوتاه بسنده می شود.
گویش وران نیشابوری گاه برای افاده یك معنی چندین واژه فارسی در اختیار دارند. مثلا:
نوع فایل: word
سایز:23.9 KB
تعداد صفحه:21